علل اصلی ایجاد سنگ کلیه و مهمترین راههای پیشگیری و درمان
سنگ کلیه یکی از شایعترین بیماریهای دستگاه ادراری در ایران است که میتواند دردهای شدید و عوارض جدی برای فرد ایجاد کند. برای آشنایی بیشتر با دلایل بروز این بیماری و روشهای نوین درمان آن، گفتوگویی داشتیم با دکتر حسین کرامتی، متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری، تناسلی و پروستات.
دکتر حسین کرامتی متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری، تناسلی و پروستات در گفتگو با خبرنگار حوزه بهداشت وسلامت بازتاب رسانه در ابتدا گفت که سنگ کلیه چگونه تشکیل میشود و علت اصلی بروز آن چیست؟
سنگ کلیه در واقع رسوب مواد معدنی مانند کلسیم، اگزالات و اسید اوریک در کلیههاست که به مرور زمان، با غلظت زیاد ادرار یا کمبود آب در بدن تشکیل میشود. مهمترین عوامل ایجاد سنگ، کمآبی، مصرف زیاد نمک، پروتئین حیوانی بالا، برخی بیماریهای متابولیک مانند پرکاری پاراتیروئید و سابقه خانوادگی سنگ کلیه هستند. در اقلیمهای گرم و خشک، مانند بسیاری از مناطق ایران، میزان بروز این بیماری بهطور قابل توجهی بالاست.
چه علائمی باید ما را به احتمال وجود سنگ کلیه مشکوک کند؟
دکتر کرامتی در ادامه اینگونه ادامه داد : اصلیترین علامت سنگ کلیه، درد ناگهانی در پهلو و پشت است که ممکن است به ناحیه پایین شکم یا دستگاه تناسلی انتشار پیدا کند.
سایر علائم شامل سوزش ادرار، وجود خون در ادرار، تکرر ادرار، تهوع، استفراغ و در موارد شدید تب و لرز هستند. هر فردی که با چنین علائمی مواجه شد، باید سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کند، زیرا گاهی انسداد در مسیر ادرار میتواند باعث آسیب شدید به کلیه شود.
درمان سنگ کلیه به چه عواملی بستگی دارد و چه روشهایی امروزه استفاده میشود؟
متخصص جراحی کلیه افزود : درمان سنگ کلیه وابسته به اندازه، محل و جنس سنگ است. سنگهای کوچکتر از پنج میلیمتر معمولاً با مصرف مایعات زیاد، داروهای حلکننده سنگ و کنترل رژیم غذایی قابل دفع هستند.
اما در سنگهای بزرگتر یا مواردی که دفع طبیعی ممکن نیست، از روشهای کمتهاجمی استفاده میکنیم؛ مانند:
- سنگشکنی بروناندامی (ESWL)؛ با امواج صوتی سنگ را خرد میکنیم.
- اورِتِروسکوپی (URS)؛ از راه مجرا به محل سنگ رفته و آن را خارج میکنیم.
- PCNL (سنگشکنی از راه پوست) برای سنگهای بزرگ و عمیق.
در سالهای اخیر با کمک فناوریهای جدید، بسیاری از این روشها بدون نیاز به جراحی باز و با بستری کوتاهمدت انجام میشوند.
چه توصیههایی برای پیشگیری از تشکیل مجدد سنگ کلیه دارید؟
دکتر مهمترین موارد راه پیشگیری را شامل عنوان کرد :
- نوشیدن حداقل دو تا سه لیتر آب در روز (بهویژه در هوای گرم).
- کاهش مصرف نمک، گوشت قرمز و پروتئین حیوانی.
- مصرف کافی میوهها و سبزیجات تازه.
- تحرک بدنی منظم و کنترل وزن.
- در افرادی با سابقه سنگ کلیه، بررسی ترکیب شیمیایی سنگ و تنظیم رژیم غذایی اختصاصی توصیه میشود.
همچنین بیماران باید بدانند که مصرف داروها یا مکملها بدون مشورت پزشک ممکن است باعث تشدید سنگسازی شود.
دکتر حسین کرامتی در خاتمه بیان کرد : سنگ کلیه بیماری خطرناکی نیست اما غفلت از آن میتواند آسیب دائمی به کلیه وارد کند. نوشیدن آب کافی، رژیم غذایی متعادل و مراجعه به متخصص هنگام بروز علائم، سه کلید اصلی سلامت کلیهها هستند.
و همچنین آب، تغذیه صحیح و تشخیص زودهنگام، سه عامل حیاتی برای پیشگیری از سنگ کلیه به شمار میروند.
