مقدمه
یکی از نیازهای حیاتی هر جامعه، برخورداری از امنیت فکری و روانی است. در شرایطی که فشارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی میتواند زمینهساز یأس و ناامیدی شود، تقویت امید و نشاط اجتماعی ضرورتی انکارناپذیر است. تجربه نشان داده که این مهم تنها از مسیر رسانهها محقق نمیشود، بلکه نیازمند همکاری صادقانه و مسئولانه دستگاههای اجرایی در کنار روایتگری هوشمند رسانهها است.
۱. صداقت و شفافیت؛ نخستین گام اعتمادسازی
اعتماد عمومی سرمایهای است که بدون صداقت به دست نمیآید. دستگاههای اجرایی موظفاند با شفافسازی تصمیمات، بیان واقعیتها و ارائه راهکارهای عملی، ذهنیت جامعه را از ابهام و بیاعتمادی دور کنند. پنهانکاری یا وعدههای غیرواقعی، ناامیدی را تشدید کرده و کارکرد رسانهها را نیز خنثی خواهد ساخت.
۲. اقدامات کوچک با آثار بزرگ
ایجاد امید لزوماً به طرحهای عظیم و هزینهبر نیاز ندارد. پروژههای کوچک اما ملموس در زندگی روزمره مردم – از بهبود خدمات عمومی تا ارتقای فضاهای فرهنگی و اجتماعی – پیام روشنی از کارآمدی و توجه حاکمیت به مطالبات شهروندان دارد. این اقدامات به سرعت اثر روانی مثبت خود را در جامعه آشکار میسازد.
۳. رسانه؛ بازتابدهنده واقعیت و آرامشآفرین
رسانهها باید نقش آینه شفاف عملکرد دستگاهها را ایفا کنند؛ به این معنا که هم موفقیتها را برجسته سازند و هم کاستیها را با رویکردی اصلاحگرایانه بیان نمایند. ادبیات رسانهای در این میان نقشی کلیدی دارد؛ پرهیز از بزرگنمایی بحرانها و بهکارگیری زبان امیدبخش و آرامشآفرین میتواند جامعه را از دام جنگ روانی برهاند.
۴. مقابله با جنگ روانی و ارتقای سواد رسانهای
جنگ روانی، یکی از ابزارهای اصلی تخریب امید اجتماعی است. رسانهها با اطلاعرسانی دقیق و بهموقع، و دستگاههای اجرایی با پاسخگویی صریح و شفاف میتوانند زمینهساز خنثیسازی شایعات و ادراکسازی غلط شوند. ارتقای سواد رسانهای جامعه نیز در این مسیر، سپری محکم در برابر شایعات و اخبار کذب خواهد بود.
۵. نشاط اجتماعی؛ ثمره همافزایی رسانه و اجرا
نشاط و امید اجتماعی، محصولی مشترک است که تنها از مسیر کارآمدی عملی دستگاهها و بازتاب مسئولانه رسانهها حاصل میشود. پرداختن به فرهنگ، هنر، ورزش، سبک زندگی سالم و موفقیتهای ملی میتواند روحیه جمعی را تقویت و انسجام اجتماعی را پایدار سازد.
جمعبندی
امروز بیش از هر زمان دیگر، جامعه نیازمند صداقت، شفافیت و عملگرایی است. رسانهها به تنهایی قادر به هموارسازی مسیر امید نیستند و دستگاههای اجرایی نیز بدون روایتگری رسانهای نمیتوانند اثر روانی مثبت خود را در جامعه برجای گذارند.
راهکار پایدار آن است که:
– دستگاههای اجرایی با صداقت و اقدامات کمهزینه اما مؤثر،
– و رسانهها با بازتاب واقعبینانه و امیدآفرین،
در مسیری همافزا حرکت کنند تا امنیت روانی، امید اجتماعی و نشاط ملی بهعنوان سرمایهای پایدار در جامعه تقویت شود.
